मार्गशीर्ष महिना हा हिंदू धर्मात पवित्र आणि शुभ महिना मानला जातो. या महिन्यात भगवान विष्णूची आणि देवी लक्ष्मीची पूजा आणि गुरुवारच्या व्रताला विशेष महत्त्व आहे. मार्गशीर्ष महिन्यातील गुरुवारचे व्रत हे श्रद्धेने आणि भक्तिभावाने पाळले जाणारे व्रत आहे आणि त्यामुळे माणसाच्या जीवनात सुख, संपत्ती, शांती आणि समृद्धी येते.
मार्गशीर्ष महिन्याचे महत्त्व
मार्गशीर्ष महिना, जो हिंदू कॅलेंडर अथवा पंचागा नुसार नववा महिना आहे, देवी लक्ष्मी तसेच भगवान विष्णूला समर्पित आहे. या महिन्यात देवी लक्ष्मीची विशेषतः पूजा केली जाते, दान आणि व्रताचे फळ अनेक पटींनी वाढते. धार्मिक आणि आध्यात्मिक प्रगतीसाठी हा महिना खूप चांगला मानला जातो.
गुरुवारच्या उपवासाचा महिमा
मार्गशीर्ष महिन्यातील गुरुवार व्रत भक्तांमध्ये खूप प्रसिद्ध आहे. विशेषतः घरोघरी त्याचे आचरण आणि व्रत वैकल्य पहावयास मिळते हे व्रत पाळल्याने माणसाच्या जीवनात सर्व सुख आणि शांती येते. व्यक्तीला भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मीचा आशीर्वाद प्राप्त होतो.
– भगवान विष्णूची पूजा : गुरुवारी उपवास करताना भगवान विष्णूची पूजा केली जाते. त्यांना चंदन, हळद, कुंकुम, अक्षता आणि तुळशी अर्पण करणे शुभ मानले जाते.
– देवी लक्ष्मीची पूजा : गुरुवारी उपवास करताना भक्त देवी लक्ष्मीची पूजा केली जाते. घट स्थापना करून त्यांना चंदन, हळद, कुंकुम, अक्षता आणि तुळशी, वेणी, फुले अर्पण करणे शुभ मानले जाते.
– कथा ऐका आणि सांगा: उपवासाच्या दिवशी भगवान विष्णू आणि लक्ष्मीजींची कथा ऐकली जाते ज्यामुळे उपवासाचे महत्त्व समजण्यास मदत होते. सुवासिनींना बोलवून त्यांना वाण देऊन त्यांचे आदरातिथ्य केले जाते.
उपवासाचा विधी
१. सकाळी लवकर उठा, आंघोळ करून स्वच्छ कपडे घाला.
2. भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मीच्या मूर्तीसमोर तुपाचा दिवा लावा.
3. विष्णु सहस्रनाम किंवा लक्ष्मी स्तोत्राचे पठण करा.
4. फळे आणि दूध यांचे नैवेध्य अर्पण करून त्याचे सेवन करा.
५. संध्याकाळी पूजा करून व्रत समाप्त करा.
मार्गशीर्ष गुरुवार व्रताचे लाभ
– भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मीच्या कृपेने धन आणि समृद्धी मिळते.
– कुटुंबात सुख-शांती नांदते.
– माणसाची आध्यात्मिक प्रगती आणि शुद्धीकरण होते.
– आयुष्यातील सर्व संकटे दूर होतात.
काही गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात
– व्रत भक्तीभावाने पाळावे.
– दुर्विचार आणि दुष्कृती टाळावीत.
– शक्य तितके परोपकार आणि परोपकाराची कामे करावीत.
सारांश
मार्गशीर्ष गुरुवारचा उपवास हा भगवान विष्णू आणि लक्ष्मीजींचा आशीर्वाद प्राप्त करण्याची एक पवित्र आणि उत्कृष्ट संधी आहे. व्रत भक्तीभावाने व पूर्ण श्रद्धेने पाळले तर जीवनात सुख, समृद्धी व शांती लाभते. भक्तांसाठी, आध्यात्मिक प्रवासाची ही एक शुभ सुरुवात आहे.
भगवान श्रीकृष्णाला, श्री विष्णूला तसेच देवी महालक्ष्मीला नमस्कार आणि कोटी दंडवत!