संकष्टी चतुर्थी : महत्त्व, विधी आणि उत्सव | Understanding Sankashti Chaturthi: Significance, Rituals and Celebrations

sawntancha-raja-2023

हिंदू सणांच्या समृद्ध परंपरे मध्ये, संकष्टी चतुर्थीला विशेष स्थान आहे. मुख्यतः भगवान गणेशाच्या भक्तांद्वारे साजरा केला जाणारा, हा शुभ दिवस उत्कट प्रार्थना, विधी आणि उपवासाने चिन्हांकित केला जातो. हिंदू पौराणिक कथा आणि धर्मग्रंथांमध्ये खोलवर रुजलेल्या, संकष्टी चतुर्थी संपूर्ण भारतात आणि जगभरातील हिंदू समुदायांमध्ये मोठ्या उत्साहाने साजरी केली जाते. या आदरणीय सणाशी संबंधित असलेले महत्त्व, विधी आणि उत्सव याविषयी सखोल विचार करूया. संकष्टी चतुर्थीचे महत्व: संकष्टी चतुर्थी हिंदू चंद्र महिन्यातील चंद्राच्या (कृष्ण पक्ष) अस्त होण्याच्या अवस्थेच्या चौथ्या दिवशी (चतुर्थी) येते. भगवान गणेशाच्या भक्तांसाठी हे विशेषतः महत्त्वपूर्ण आहे, अडथळे दूर करणारे आणि…

Read More | पुढे वाचा

मराठी भाषा गौरव दिन साजरा करणे: मराठी भाषेच्या समृद्ध वारशाचा सन्मान करणे | Celebrating Marathi Language Day 27th February

marathi-bhasha-din

मराठी भाषा गौरव दिन हा दरवर्षी २७ फेब्रुवारी रोजी महाराष्ट्राचे ज्येष्ठ कवी विष्णू वामन शिरवाडकर उर्फ कुसुमाग्रज यांच्या जन्मदिवशी अथवा जयंतीनिमित्त साजरा करण्यात येतो. महाराष्ट्रातील थोर कवी कुसुमाग्रजांनी महाराष्ट्रच्या सांस्कृतिक क्षेत्रामध्ये मोलाचे योगदान दिले असून मराठी भाषा ही ज्ञानभाषा होण्यासाठी अथक परिश्रम घेतले गेले आहेत मराठी भाषेला दीर्घ साहित्यिक वारसा आणि परंपरा आहे मराठी भाषा परिपूर्ण आणि जगात अतिशय लोकप्रिय भाषा आहे. आपल्या मातृभाषेला गौरव म्हणून व कुसुमाग्रज यांच्या स्मृतींना अभिवादन म्हणून त्यांचा जन्मदिवस, जन्मोत्सव म्हणून ‘मराठी भाषा गौरव दिन’ म्हणून साजरा करण्याचा शासन निर्णय दिनांक २१ जानेवारी इ.स. २०१३…

Read More | पुढे वाचा

Celebrating Marathi Bhasha Divas: Honoring the Rich Heritage of the Marathi Language

marathi-bhasha-din

Marathi Bhasha Divas, also known as Marathi Language Day, is a celebration that holds significant cultural and linguistic importance in the Indian state of Maharashtra and among Marathi-speaking communities worldwide. Observed annually on February 27th, this day commemorates the birth anniversary of renowned Marathi poet, Vishnu Vaman Shirwadkar, popularly known by his pen name, Kusumagraj. The history of Marathi Bhasha Divas traces back to 1989 when Maharashtra Sahitya Parishad, a prestigious literary organization, took the initiative to honor Kusumagraj on his birth centenary. The day was chosen not only to…

Read More | पुढे वाचा

शिवजयंती २०२४: महापुरुषाचा जन्मोत्सव साजरा करणे | Shiv Jayanti 2024: Celebrating the Birth of a Legend

shivaji-maharaj

शिवजयंती, ज्याला शिवाजी जयंती म्हणूनही ओळखले जाते, हा भारतात, विशेषतः महाराष्ट्र राज्यात मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जाणारा एक शुभ सोहळा आहे. हा वार्षिक उत्सव छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जयंतीचे स्मरण करतो, भारतीय इतिहासातील ज्यांची कीर्ती सम्पूर्ण जगभर अजरामर झाली अशा सर्वात आदरणीय आणि महान व्यक्तींपैकी एक. १९ फेब्रुवारी १६३० रोजी जन्मलेले शिवाजी महाराज एक शूर योद्धा, दूरदर्शी नेते आणि मराठा साम्राज्याचे संस्थापक होते. शिवजयंतीचे महत्त्व केवळ स्मरणरंजनापलीकडे आहे; हे शिवाजी महाराजांच्या चिरस्थायी वारशाची आणि भारतीय उपखंडातील त्यांच्या योगदानाची आठवण करून देणारे आहे. त्यांची जीवनकथा ही शौर्य, पराक्रम, स्वराज्य प्रेम आणि दृढनिश्चयाची…

Read More | पुढे वाचा

रथ सप्तमी : दिव्य रथोत्सव साजरा करणे | Rath Saptami : Celebrating the divine chariot festival

rathasaptami

रथ सप्तमी, ज्याला माघी सप्तमी असेही म्हटले जाते, हा एक महत्त्वाचा हिंदू सण आहे जो संपूर्ण भारत आणि नेपाळच्या काही भागात साजरा केला जातो. हा शुभ दिवस हिंदू महिन्याच्या माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या सातव्या दिवशी (सप्तमी) येतो, विशेषत: ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार जानेवारीच्या शेवटी किंवा फेब्रुवारीच्या सुरुवातीला. सूर्य देवाची उपासना आणि वसंत ऋतूच्या प्रारंभाचे प्रतीक असलेल्या रथ सप्तमीला खूप आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व आहे. दंतकथा आणि पौराणिक कथा: रथ सप्तमी हा सण पौराणिक कथा आणि प्राचीन धर्मग्रंथांनी व्यापलेला आहे. या दिवसाशी संबंधित सर्वात लोकप्रिय आख्यायिका म्हणजे सूर्य देव अर्थात सूर्य आणि त्याचा…

Read More | पुढे वाचा

वसंत पंचमी: वसंत ऋतूचे आगमन साजरा करणे | Vasant Panchami: Celebrating the arrival of spring

saraswati-mata

वसंत पंचमी, ज्याला सरस्वती पूजा म्हणूनही ओळखले जाते, हा भारताच्या विविध भागांमध्ये साजरा केला जाणारा एक चैतन्यशील आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध सण आहे. हे वसंत ऋतूच्या प्रारंभास चिन्हांकित करते आणि देवी सरस्वतीच्या उपासनेला समर्पित आहे, ज्ञान, बुद्धी आणि कलांची हिंदू देवता. हा शुभ दिवस ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार, माघ महिन्याच्या हिंदू महिन्याच्या पाचव्या दिवशी (पंचमी) येतो, विशेषत: जानेवारीच्या शेवटी किंवा फेब्रुवारीच्या सुरुवातीला. वसंत पंचमीचे महत्त्व: हिंदू संस्कृतीत वसंत पंचमीला खूप महत्त्व आहे आणि देशभरात मोठ्या उत्साहात आणि आनंदाने हा सण साजरा केला जातो. हा सण वसंत ऋतूच्या आगमनाचा, नूतनीकरणाचा, कायाकल्पाचा आणि फुलणारा निसर्गाचा…

Read More | पुढे वाचा

“सावंतांचा राजा” माघी गणेश उत्सव २०२४ | “Sawantancha Raja” Maghi Ganeshotsav 2024

sawantancha-raja-2024

आज दिनांक १३ फेब्रुवारी २०२४ अर्थात हिंदू पंचांगा नुसार माघ महिन्यातील चवथा दिवस म्हणजेच आपल्या लाडक्या गणरायाचा जन्मोत्सव माघी गणेश चतुर्थी उत्सव मुंबई करीरोड पश्चिम विभागात पिंपळेश्वर कृपा बिल्डिंग मध्ये आज उत्साहाचे आणि आनंददायी मंगलमय वातावरण होते जवळ जवळ महिनाभर तयारी चालू असलेले आणि भक्तगण अगदी आतुरतेने वाट पहात होते त्या गणरायाचे “सावंतांच्या राजाचे” आगमन अतिशय प्रसन्न मुद्रा असलेली वरदहस्ते भाविकांना आशीर्वाद देणारी गणरायची मूर्ती आपल्या आसनावर विराजमान झाली. अष्टविनायकाचा देखावा भक्तगणांनी अथक परिश्रम करून स्थापन केला असून त्यात ह्या गणरायाचे “सावंतांच्या राजाचे” दर्शन म्हणजे जणू दुग्धशर्करा योग. ब्राम्हण हस्ते…

Read More | पुढे वाचा

माघी गणेश चतुर्थी: विघ्नहर्ता गणपती देवतेचा उत्सव साजरा करणे | Maghi Ganesh Chaturthi: Celebrating Vighnaharta Ganesha

ganapati-atharvashirsha

गणेश चतुर्थी, भगवान गणेशाच्या जन्माचा उत्सव साजरा करणारा सण, संपूर्ण भारतात मोठ्या प्रमाणावर ओळखला जातो आणि मोठ्या उत्साहात आणि आनंदाने साजरा केला जातो. तथापि, माघी गणेश चतुर्थी म्हणून ओळखला जाणारा एक कमी/अधिक प्रमाणात ज्ञात पण तितकाच महत्त्वाचा उत्सव भारतात लोकप्रिय आहे, जो प्रामुख्याने पश्चिम भारतातील महाराष्ट्र राज्यात साजरा केला जातो. या सणाचे स्वतःचे अनोखे आकर्षण आणि महत्त्व आहे, जे भक्तांना एका वेगळ्या सांस्कृतिक संदर्भात प्रिय गणरायाला अर्थात कोणत्याही कार्याची सुरुवात करण्याचा अग्रक्रम असलेल्या आपल्या आराध्य देवतेला श्रद्धा पूर्वक भक्ती भावाने सेवा करण्याची संधी देते. मूळ आणि महत्त्व माघी गणेश चतुर्थी…

Read More | पुढे वाचा

महाराष्ट्राचा पारंपारिक मंगळागौर उत्सव | Traditional Mangalagaur Festival of Maharashtra

mangalagaur-2024-swayamsiddha-parel

स्वयंसिध्दा महिला मंडळ परळ यांच्या विविध पारंपरिक लोककला, नाटक आणि समूहनृत्य याची परंपरा जपण्याचा उपक्रम अनेक मान्यवर महिलांनी एकत्र येऊन आपली संस्कृती जपण्याचा आटोकाट प्रयत्न हा वाखाणण्यासारखा आहे अध्यक्ष श्रुती परब, नीलिमा खोत, रोहिणी वाईरकर, सुवर्णा नकाशे, पायल शेगडे आणि सह सचिव प्रणिता साटम (मु. पो. जाणवली, गावठण वाडी) तसेच इतर मान्यवर व सर्व सहकाऱ्यांच्या अथक प्रयत्नातून लालबाग परळ सारख्या मराठमोळ्या विभागात सध्या हे मंगळागौरीचे कार्यक्रम स्थानिकांना पहावयास मिळतात त्या अनुषन्गाने मंगळागौर बद्दल थोडेसे विचार मांडण्याची संधी मिळाली. भारतीय संस्कृतीच्या पारंपरिक खेळ आणि विशेषतः नृत्य अथवा लोककला यांचं सणांना एक…

Read More | पुढे वाचा

एकादशीचे महत्त्व आणि परंपरा | Significance and Traditions of Ekadashi

vitthal-rakhumai

एकादशी, हिंदू कॅलेंडरमध्ये महिन्यातून दोनदा साजरा केला जाणारा एक पवित्र दिवस, खूप धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व आहे. “एकादशी” हा शब्द संस्कृत शब्द ‘एका’ या शब्दापासून बनला आहे, ज्याचा अर्थ एक आहे आणि ‘दशी’ म्हणजे दहा, प्रत्येक चंद्र पंधरवड्याचा अकरावा दिवस दर्शवतो. एकादशीचे पालन केल्याने आध्यात्मिक शुद्धी होते आणि आत्म-शिस्त आणि मानसिक शक्ती प्राप्त होण्यास मदत होते, असा भाविकांचा विश्वास आहे. एकादशीचे महत्त्व: एकादशी हा उच्च आध्यात्मिक उर्जेचा दिवस मानला जातो आणि उपवास, प्रार्थना आणि ध्यानासाठी शुभ मानला जातो. एकादशीचे महत्त्व हिंदू पौराणिक कथा आणि धर्मग्रंथांमध्ये खोलवर रुजलेले आहे. पुराणांसारख्या प्राचीन…

Read More | पुढे वाचा