भारत हा समृद्ध इतिहास आणि संस्कृती असलेला देश आहे. हे असंख्य महान योद्धांचे घर आहे ज्यांनी देशाच्या वारशासाठी अगणित मार्गांनी योगदान दिले आहे. असाच एक महायोद्धा म्हणजे महापुरुष छत्रपती शिवाजी महाराजांचे पुत्र छत्रपती संभाजी महाराज. दरवर्षी, १४ मे रोजी भारतातच नव्हे तर जगभरात संभाजी महाराजांची जयंती साजरी करतात आणि त्यांच्या स्मृती आणि मराठा साम्राज्यातील त्यांच्या योगदानाचा सन्मान करतात आठवण करतात.
संभाजी महाराजांचा जन्म १६५७ मध्ये शिवाजी महाराज आणि त्यांची पहिली पत्नी सईबाई यांच्या पोटी झाला. ते या जोडप्याचे जेष्ठ पुत्र होते आणि त्यांना मराठा गादीचा वारस म्हणून देखील गौरविण्यात आले होते. शूर वीर संभाजी हे लहानपणापासूनच योद्धा होते आणि त्यांनी अनेक लष्करी मोहिमांमध्ये आपल्या वडिलांची साथ दिली होती. ते एक कुशल घोडेस्वार आणि धनुर्धारी देखील होते. आणि त्याचे शारीरिक पराक्रम केवळ त्याच्या बुद्धिमत्तेने आणि बुद्धी चातुर्याने देखील परिपूर्ण होते.
१६८० मध्ये शिवाजी महाराजांच्या मृत्यूनंतर, संभाजी महाराज सिंहासनावर आरूढ झाले आणि मराठा साम्राज्याचे दुसरे छत्रपती झाले. तथापि, त्याचा शासनकाळ अल्पकाळ टिकला आणि त्यांना त्यांच्या राज्याच्या आतून आणि बाहेरून अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला. मुघल सम्राट आणि त्यांचे वतनदार यांचे आक्रमण त्यांच्या कारवाया हा मराठा साम्राज्यासाठी सतत धोका होता आणि त्यामुळे संभाजी महाराजांना त्याच्या सैन्याविरुद्ध अनेक लढाया लढाव्या लागल्या. प्रचंड अडचणींचा सामना करूनही संभाजी महाराजांनी शरणागती पत्करण्यास नकार दिला आणि शेवटच्या श्वासापर्यंत लढा दिला.
संभाजी महाराजांचे शौर्य आणि जिद्द यामुळे त्यांना भारतीय इतिहासातील एक आदरणीय व्यक्ती बनवले आहे. त्यांचा वारसा कायम आहे आणि मराठा साम्राज्यासाठी त्यांचे योगदान पिढ्यांना प्रेरणा देत आहे. त्यांच्या जयंती दिवशी, संपूर्ण भारतातील लोक सांस्कृतिक कार्यक्रम, मिरवणुका आणि इतर कार्यक्रम आयोजित करून त्यांना श्रद्धांजली वाहतात. संभाजी महाराजांच्या जीवनाबद्दल आणि कर्तृत्वाबद्दल विद्यार्थ्यांना शिक्षित करण्यासाठी शाळा आणि महाविद्यालये सेमिनार आणि व्याख्याने आयोजित करतात.
संभाजी महाराज जयंती हा केवळ एका महान योद्ध्याला सन्मानित करण्याचा दिवस नाही, तर तो पुढील पिढ्यान पिढ्या सांस्कृतिक आणि सामाजिक स्तरावर जनजागृती करून इतिहास टिकवण्याची एक नैतिक जबाबदारी आहे. महाराष्ट्र राज्य, ज्या राज्यामध्ये संभाजी महाराजांचा जन्म आणि संगोपन झाले, तेथे अनेक ऐतिहासिक स्थळे आणि स्मारके आहेत जी जगभरातील पर्यटकांना आकर्षित करतात. रायगड किल्ला, जिथे संभाजी महाराजांचा राज्याभिषेक झाला होता, हा सुद्धा एक लोकप्रिय पर्यटनासाठी पवित्र स्थळ आहे आणि इतिहास रसिकांसाठी महत्वाचा तसेच आवश्‍यक आहे.
संभाजी महाराज जयंती हा एक महान योद्ध्याचे स्मरण आणि सन्मान करण्याचा दिवस आहे ज्याने आपल्या राज्यासाठी शेवटच्या श्वासापर्यंत लढा दिला. त्यांचा वारसा संपूर्ण भारतातील लोकांना प्रेरणा देत आहे आणि मराठा साम्राज्यासाठी त्यांचे योगदान त्यांच्या शौर्य आणि दृढनिश्चयाचा पुरावा आहे. आपण त्यांची जयंती साजरी करत असताना, आपण त्यांना केवळ श्रद्धांजलीच वाहणार नाही तर महाराष्ट्र राज्यातील पर्यटन आणि सांस्कृतिक देवाणघेवाणीला चालना देऊ या येणाऱ्या पुढील पिढ्यांसाठी एक आदर्श ठेऊ.